4jMV. Şeftali Yetiştiriciliği, Şeftali Nasıl Yetişir,Ülkemizde en fazla Bursa ve Akdeniz bölgesinde yetiştirilmektedir. Dünya şeftali üretiminin % 50′ sini Akdeniz ülkeleri karşılamaktadır. Ancak ülkemiz uygun iklim koşullarına sahip olmasına rağmen üretim açısından söz sahibi ülkeler arasına girememiştir. Genellikle Akdeniz Bölgesi’nde erkenci, Ege ve Marmara Bölgesi’nde ise geçci çeşitler İsteği Şeftali yetiştiriciliğini sınırlayan faktörlerin başında; düşük kış sıcaklıkları, çeşidin kış soğuklama ihtiyacı, ilkbahar geç donları ve düşük yaz sıcaklığıdır. Kış sıcaklığının -18, -20 oC ye düştüğü yerlerde, gözler ve sürgünler erken çiçek açan meyve türü olması nedeniyle ilkbahar geç donlarından çok zarar görürler. Yaz sıcaklığının düşük olduğu yerlerde, meyvelerin olgunlaşması gecikir ve meyve verimi İsteği Şeftali; süzek, kumlu, killi, milli, çakıllı, derin ve çabuk ısınan alüviyal toprakları sever ve toprak pH’sı 6-7 arasında olması gerekir. Kumlu topraklarda yeterli sulama ve iyi gübreleme ile killi topraklarda iyi sonuç vermez. Böyle toprakta vegetasyon zayıflar ağaçlar mantari hastalıklara doğal bir dayanıklılık göstermez. Yapraklarda sararma, gövde ve dallarda zamk teşekkülü aşılı şeftaliler daha yüksek kireçli topraklara dayanıklılık gösterirken, nisbeten ağır topraklarda da erik anacı ve Kullanılan Anaçlar Şeftali çeşitlerini, özelliklerini kaybetmeden tohumla üretmek mümkün değildir. Pratikte şeftaliler aşı ile üretilmektedir. Fidan üretiminde daha çok durgun göz aşısı çoğaltılmasında çeşitli anaçlardan yararlanılır ve ağacın ömrü de aşılı bulunduğu anaca göre değişir. Bu süre şeftali çöğürü üzerinde 30 yıl, badem anacında 25 yıl, erik üzerinde 50 yıl ve kaysı anacı üzerinde de 40 yıl olduğu kaydedilmiştir. Genellikle de şeftalinin çoğaltılmasında şeftali çöğürü Tesisi Şeftali bahçeleri genel olarak, 1 yaşlı fidanlarla kurulur. Fidan dikimi tercihen sonbaharda yapılır. Ancak kışı soğuk geçen yerlerde ilkbahar dikimi tavsiye derinliğinde en iyi ölçü fidanları, fidanlıktaki derinliğinden daha derin dikmektir. Pratikte aşı yerinin toprak yüzeyinde kalması ile derinlik kökleri sökülürken zedelenmemeli, koparılmamalı ve yaralanan kısımlar yara üzerinden kesilmelidir. Gövde yüksekliği isteğe bağlı olup, bodur olarak yetiştirilecek ağaçlarda ortalama cm yükseklik tesisinde, öteki meyvelerde olduğu gibi derin bir toprak işlemesi şarttır. Bahçede ağaçlar arasında anaca ve toprak şartlarına göre 5 x 5 m veya 6 x 6 m mesafe Bakım İşleri Toprak İşleme Sonbahar, erken ilkbahar, ilkbahar sonu ve bazen de yaz mevsimi içinde olmak üzere bir yılda 4 sürüm yapılır. Ağaç dipleri belle işlenir. Ucuz olması nedeniyle yaz aylarında yapılması gereken toprak işlemesi yerine ot biçme Meyvelerin olgunluk tarihinden 3-4 hafta evvel yapılan sulamalar, en güzel sonucu verirler. Meyvelerin büyüklük, lezzet ve renkleri mükemmel olur. Toprağın işlenen kısmından aşağı doğru 10 cm. lik kısmı kuruduğunda, sulama zamanı gelmiş demektir. Sulamanın bir defada bolca suyla yapılması en uygun sulama şeklidir. Günün sabah ve akşam saatlerinde sulama yapılması, hem ağacın faydalanması ve hem de su ekonomisinin sağlanması yönünden önemlidir. Ayrıca taban suyu seviyesi kesinlikle yüksek olmamalıdır. Bu derinliğin en az 2 m. veya daha fazla olması bahçelerinde ürün yolu ile topraktan alınan besin maddelerinin tekrar toprağa verilmesi gerekir. Verilecek gübre miktarının yaprak ve toprak analizleri ile belirlenerek uygulanması en doğru bahçeleri kurulurken bir temel gübreleme yapılır. Şeftali bahçelerinde iyi bir gübreleme ahır gübresi veya yeşil gübreye ilaveten ticaret gübrelerinin verilmesi ile olur. Üç yılda bir dekara 1,5-2,5 ton hesabıyla ahır gübresi veya ekonomik olmadığı hallerde her yıl yeşil gübre verilerek toprağın organik madde içeriği gübrelerden her yıl ağaç başına her ağacın yaşı için 100 gr. hesabı ile Örneğin 5 yaşındaki ağaca 500 gr verilmesi faydalı gübreler sonbaharda ağacın gövdeden itibaren 1-1,5 m dışına açılacak bir ark içerisine bant şeklinde verilmesi, azotlu gübrelerinde ilkbaharda mart ayı başında 1/2 si, mayıs ayı başında da 1/2 olmak üzere serpme şeklinde verilmesi Şeftali ağaçlarında iki tip budama uygulanır. Yeni dikilen fidanlarda şekil budaması yapılır. Şeftali ağaçlarına goble veya değişik doruk dallı şekil verilir. Kurak bölgelerde ortası kapalı bölgemiz için de uygun olan doruk dallı şekil budama ise mahsule yatmış şeftali ağaçlarında uygulanan mahsul budamasıdır. Şeftalilerde meyveler buket dalları ve yıllık sürgünler üzerinde meydana gelir. Bu nedenle her yıl yeni sürgün teşekkülünün sağlanması gerektiği için sert budama bir budama yapabilmek için dal çeşitlerinin ve üzerinde bulunan gözlerin çiçek gözü, odun gözü durumu dikkate alınmalıdır. Budama esnasında çiçek ve odun gözlerini karışık şekilde taşıyan dallar bırakılmalı, yalnız çiçek gözü taşıyan dallar kesilmelidir. Budama uygulamalarında gerekiyorsa önce kalın dal kesimi yapılmalı sonra ana dallar üzerindeki dallar seyreltilmelidir. Ana dallar üzerinde 20-25 cm ara ile çıkış yerleri ve yönleri farklı dallar Bırakılan dalların uzunluğu 50-60 cm den fazla ise 1/3 oranında uçları kesilmelidir. Ana dalların uçları bir yan dal üzerinde kesilmeli, uç kısmında birbirine yakın iki veya daha fazla dal Şeftali ağaçlarında elle ve kimyasal maddelerle olmak üzere 2 şekilde seyreltme yapılır. Bazı kimyasal maddelerle şeftali ağaçlarında seyreltmede başarılı olunmamıştır. Elle seyreltme masraflı fakat daha emin bir yoldur. Pratik olarak seyreltme, erkenci çeşitlerde çekirdek sertleşmeye başladığı zaman, orta ve geç çeşitlerde ise haziran dökümünden sonra yapılmalıdır. Küçük meyveli çeşitlerde 8-12 cm, orta iri meyveli çeşitlerde 12-15 cm, iri meyveli çeşitlerde 15-20 cm de bir meyve dal üzerinde kalacak şekilde seyreltme Zararlıları ve Mücadelesi Kök Çürüklüğü Köklerde beyaz çürüklük yapan ve ağaçların ölümüne sebep olan mantari hastalıktır. Hastalık yeni başlamışsa, hasta kökler kazınır yerlerine %5’lik bordo bulamacı, % 2’lik Göztaşı, % 5’lik karaboya veya % lik Ceresan yaş’tan biri fırça ile sürülür ve aşı macunu ile kaplanır. Hastalık ilerlemiş ise, ince köklere kadar sökülüp kendi çukurunda yakılır ve metre kareye 3 kg sönmemiş kireç dökülür ve bahçede sağlamları korumak için sonbaharda veya ilk bahara girerken ağaçların taç izdüşümlerinin metrekareleri % 5 lik karaboya veya % 2 lik Göztaşı veya % 1 lik Ceresan yaş ya da % 2 lik formalin mahlülünden 10 litresiyle Kanseri Kök, kök boğazı ve dallarda urlar meydana getirerek ağaçların verimden düşmesine ve erken ölümüne sebep olurlar. Kültürel tedbir olarak; köklerinde ur görülen fidanlar yok edilmeli, urların kesilmesinde kullanılan bıçaklar sık sık ispirto alevinden geçirilmeli, toprak işlenirken ağaçların kök ve kök boğazları mücadele olarak; fidanların kökleri dikimden önce % lik Ceresan yaş + kil bulamacına batırıldıktan sonra dikilmelidir. Kök ve kök boğazlarında görülen urlar yaz aylarında kesilmeli ve yara yerlerine hazırlanan % 5 lik Bordo bulamacından 100 lt suyu 5 kg göztaşı + kg sönmemiş kireç konularak hazırlanır fırça ile sürülmeli, ilaç kuruyunca yara yerleri nebati katran ile Kloroz Yapraklarda kırmızımtırak kahverengi kurumlar görülür ve sonra dökülürler. Hastalanan ağaçlarda gelişme yavaşlar, verim düşer, kısmen veya tamamen Sequestrene 138 Fe, Fetrilon veya Reax İron gibi demir içeren preparatlardan biri Hastalığı Çiçek sürgün ve yaprakların kurumasına meyvelerin ise çürümesine sebep olan mantari bir hastalıktır. Sonbaharda hasta dallar ile siyah kabuklu mumya meyveler bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Çiçekler ve meyve Thiophanete Methyl, Benomyl, Captan, Dodine, Thiram’lı ilaçlardan biri ile Karalekesi Meyve ve sürgünlerde lekelerin meydana gelmesine sebep olan mantari bir hastalıktır. Bir yıl önce o bölgede zarar yapmış ise mutlaka mücadelesi yapılmalıdır. Kükürtlü veya organik preparatlardan birisi Zineb, Maneb, Metiram, Captan, Thiram, Rhodandinitrobenzol, Delan, WF., Dodine, Benomyl, Thiophanate Küllemesi Yaprak, meyve, tomurcuk ve sürgünler üzerinde kül renkli lekeler meydana getiren ve yaprak ve genç sürgünleri kurutan mantarların oluşturduğu bir hastalıktır. a Külleme sürgünleri kışın kesilip atılmalı, b Karathane, Binapacryl, Chinomethionat, Thiophanate, Benomyl içeren preparatlardan biri Delen Fungus yapraklarda delikler, meyve ve sürgünler üzerinde irili, ufaklı lekelerin oluşmasına, tomurcukları kurutmaya ve ortalama %30 meyve kaybına sebep olur. a Sonbaharda hastalıklı dallar kesilip yakılmalı, b Bordo bulamacı veya bakırlı preparatlardan biri, üçüncü ilaçlamada ise Zinep’li ilaçlardan biri Kıvırcığı Fungus bilhassa yapraklarda ve nadiren de meyvelerde şekil bozukluklarına sebep olur. Tomurcuklar kabarmadan önce Bordo bulamacı %2, Bakırlı preparatlar %1 dan biri ile; çiçek taç yapraklarının döküldüğü devrede de %03’lük zineb veya captan’lı preparatlardan biri ile Kırmızı Örümcek Yaprakların altına yada üstünde yerleşerek önce lokal olarak yaprak rengini bozarlar sonra durum tüm yaprağa, ağacın diğer yaprakları ile sürgünlerine yayılır. Meyveler yeterince beslenemez ve yaprak dökümleri olur. Yaprakta Kırmızı örümcek çeşidi belirlendikten sonra özel ilaçlarla mücadelesi yapılabilir. Özel akarisitler Chlorobenzilate-25, Dicofol-20 vb. ve insektisitler Diethion 50, Formothion 25, vb. kullanılan Ağacın gövde ve dalları üzerinde, bazı türler az veya çok meyve ve yapraklar üzerinde beslenip yaşarlar. Meyvelerde kırmızı lekeler oluştururlar. Uygun koşullarda hızlı çoğalıp ağacı kısmen veya tamamen kurutabilirler. Koşnillere karşı Methidation 40, vb. ilaçlardan biri kullanılırsa da ilaç seçimi söz konusu türe ait talimata göre Meyve Güvesi Larvanın girmiş olduğu genç şeftali sürgünü solar, devrilir ve uçtan 5-6 cm kurur. Saldırının yoğun olduğu bahçelerde bütün sürgünlerin uçlarının kuruduğu görülür ve meyvelerin içinde galeriler aylarında kuruyan sürgünler toplanıp yakılmalı, orta erkenci ve geç çeşitlerde kuruyan sürgünler görüldüğünden 15 gün sonra Azinphos Carbaryl, Parathion, Phosalone biri ile 2-3 ilaçlama Kabuklu Biti Şeftali ağacı dallarını sonrada ağacın tümünün kurumasına yol açar. Meyvelerde kırmızı lekeler oluşturur, bu meyvelerin değerini düşürür. Ağaçlar üzerinde bulunan dut koşnilleri, kışın süpürülerek ağaç temizlenir veya Gebbutox, Vintervaş ile ilaçlanınca iyi netice Koşnili Ağaç üzerinde daha çok guruplar halinde bulunduğundan, bulundukları dallar hızla zayıflar, yapraklar solar, dökülür ve giderek dallar kurur. Yoğun görülürse ilkbaharda kış mücadelesi uygulanmalıdır. DNOC’li madensel yağlar veya Getutox Yeşil Afidi Çiçeklerin açılmasını engeller, erken kuruma ve dökülmelerine sebep önce uzunlamasına ikiye katlanır, sonra değişik şekillerde kıvrılır ve meyveler bozuk şekil alır. Bu afid önemli bir virüs taşıyıcısıdır. İlaçlara karşı direnç kazandığı için her ilaçlamada genel afidlere uygulanan ilaçlardan biri Şeftali meyvelerinde olgunluk belirtisi olarak genellikle zemin ve üst renk teşekkülü ile meyve eti sertliği kullanılır. Olgunlaşma esnasında zemin ve üst renkte değişme, meyve etinde de yumuşama olur. Meyveler avuç içersine alınıp sağa sola çevrilerek koparılır. Uzak pazarlara gönderilecek veya soğuk hava deposunda muhafaza edilecek meyveler tam olgunluklarından 24-48 saat önce hasat Ağaçtaki meyvelerin tamamı aynı zamanda olgunlaşmadığından meyveler, hava sıcaklık durumlarına göre 2-4 gün ara ile 3-5 defada toplanır. Toplanan meyveler ambalaj kaplarına yukarıdan boşaltılmamalıdır. Şeftali meyveleri soğuk hava depolarında %85-90 nisbi nemde -05-0 oC 2-4 hafta ile muhafaza edilebilir. FİDAN VEYA AĞAÇ BUDAMA ZAMANLARI İDEAL FİDAN NASIL OLMALIDIR? 1-2 yaşında, 150 cm den uzun, 10-15 mm çaplı olmalıdır. FİDAN DİKERKEN BUDAMASI Fidanın adapte olmasına yardımcı olmak için fidan 75 cm yükseklikten tepe kesimi yapılır. tepe noktasına en yakın sürgün lider kabul edilir. sürgün uzunlukları 7,5-10 cm olduğunda iki haftada bir liderin 10 cmlik alt kısmı el veya makas ile kesilir. MEYVE AĞAÇLARINDA BUDAMA yaz ve kış olmak üzere ikiye ayrılır. kış budaması; kışı ılık geçen yerlerde kış dinlenmesine girdikten sonra yapılabilir. kışı sert geçen yerlerde yaprak dökümünden ilkbahar gelişme başlamasına kadar ki dönemde yapılabilir. yaz budaması genç ağaçların şekillendirilmesinde kesinlikle yaz budaması yapılmalıdır. hazirandan ve ağustos ayına kadar yapılır. sürgün seyreltme, eğme, bükme, açıları daraltma, genişletme, uç alma, şekli bozan veya istemeyen dallar bu dönemde kesilir. GÜL BUDAMA kış sonu veya ilkbahar başında yapılır. devamlı çiçek açan güller ilkbahar da budanmalıdır. ÇİT BİTKİLERİNİ BUDAMAmayısın ikinci yarısı, temmuz sonu, eylül sonunda olmak üzere yılda 3 defa budama yapılmalıdır. YAPRAĞINI DÖKEN TÜRLERDE BUDAMA genellikle kış sonunda budanır. yaprağını döken tür olup, kanama özelliği olan ceviz, akçaağaç, huş, karaağaç vb. gibi ağaçlar sonbaharda, yaprağını döken tür olup, büyüme döneminde çiçek açan süs kirazı, süs elması, yalancı akasya, erguvan gibi ağaçlar çiçeklenme dönemleri bittiğinde yani geç ilkbaharda budanırlar. İĞNE YAPRAKLILAR DA BUDAMA kuru dallar kesilecek ise her dönem kesilebilir. yeşil budama yapılacaksa sonbahar ve kış mevsiminde yapılmalıdır. ARDIÇ, ŞİMŞİR, SERVİ VE YALANCI SERVİLER DE BUDAMA bütün mevsimlerde büyüme devam ettiği için yıl boyunca budanabilir. BÜTÜN ÇİÇEK VEREN ÇALI TÜRLERİ, BODUR AĞAÇLAR VE OYA AĞACINDA BUDAMA çiçeklenme döneminden sonra budama yapılır. NOTLAR Budama açısı 10'u 10 geçe yapılır. Çapı 5 cm den küçük olan dallara macun sürülmesine gerek yoktur. Budama yaparken budama aletleri 1 miktar çamaşır suyuna 5 miktar su koyularak solüsyon sağlanır. bu solüsyonla budama aletleri dezenfekte edilir. Budama yapılan dallara aşı macunu, sutut veya kil gibi madde sürülmeden dallarda yaralar açık bırakılmamalıdır. Budama için en uygun dönem, şubat sonu ve mart başıdır. Yaprağı dökülmeyen bağ asla budanmamalıdır, yoksa asma yeterince organik bileşik depolayamaz. Bundan dolayı kışa dayanıklılığı azalır, zayıf sürgünler oluşur ve verim düşer.” Asmanın uyanma tarihi de 25 Mart budama zamanı hangi ay?Ağaçları yılın her mevsiminde istediğimiz gibi budayamayız. Özellikle yapraklı ağaçlar yapraklarını döktükten sonra budanmalıdır. Tarih vermek gerekirse yurdumuz da budama için en uygun zaman 15 Kasım – 15 Mart tarihleri budaması ne zaman yapilir?Budama ne zaman yapılmalıdır? Budama yaprakların tamamen döküldüğü, yıllık sürgünlerin tamamının kahverengileştiği ve odunlaştığı dönemden gözlerin uyanmasına 15 gün kalana kadar olan dinlenme uyku döneminde asması kaç günde bir sulanır?Ülkemizde bağcılık yapılan bölgelerde yağışlar, kış veya ilkbahar aylarında düşmekte ve topraklarımızda biriken rezerv su, haziran ortalarına kadar genellikle yeterli olmaktadır. Haziran ayından sonra iklimi çok kurak geçen yerlerde gerekli olan suyu mutlaka sulama ile karşılamak ağacının bakımı nasıl yapılır?Üzüm bakımında mutlaka göz önünde bulundurulması gereken konularda şunlardır;Üzüm bağlarında mutlaka, kış budaması yapılmalıdır. … Bağlarda toprak işlemesi, sonbahar ve ilkbahar aylarında yapılmalı ve bağlarda yabani otların büyümesine engel gübreleme ağaçlarında budama ne zaman yapılır?Meyve ağaçlarını budamak için en uygun mevsim sonbahar olmaktadır. Ağaçta bulunan yapraklar tamamen döküldükten sonra budama işlemi daha rahat yapılmaktadır. İlkbahar aylarında da budama işleminin yapılması mümkün ayında budama yapılır mı?Ağaç Budama zamanı Ekim ayı sonu – Mart ayı ortalarına kadar budama zamanı hangi ay?Budama için en uygun dönem, şubat sonu ve mart başıdır. Yaprağı dökülmeyen bağ asla budanmamalıdır, yoksa asma yeterince organik bileşik depolayamaz. Bundan dolayı kışa dayanıklılığı azalır, zayıf sürgünler oluşur ve verim düşer.” Asmanın uyanma tarihi de 25 Mart dolaşımı

şeftali budama hangi ayda yapılır